| نوع بنا : تاريخي قدمت : تيموريان (771-911 ه ق ) حمام پهنه يكي ار آثار قديمي و ارزشمند سمنان است كه كم تر مورد توجه قرار گرفته است. اين حمام كه در گوشه شمال غربي تكيه پهنه سمنان، بين مسجد جامع و مسجد امام خميني (ره) و امام زاده يحيي قرار دارد، در سال 856 هجري قمري در زمان سلطنت ابوالقاسم بابرخان پادشاه تيمور و به دستور وزير وي خواجه غياث الدين بهرام سمنان ساخته شده است. اين حمام به علت كم توجهي در زمان سلطنت ناصرالدين شاه قاجار، ويران و كتيبه آن ربوده شد. در سال 1312 هجري قمري در زمان سلطنت مظفرالدين شاه و به دستور ويزير وي خواجه غياث الدين بهرام سمنان ساخته شده است. اين حمام به علت كم توجهي در زمان سلطنت ناصرالدين شاه قاجار، ويران و كتيبه آن ربوده شد. در سال 1312 ه ق در زمان سلطنت مظفرالدين شاه و به دستور حاج ملا علي حكيم الهي دانشمند معروف نسبت به تعمير و تجديد بناي آن اقدام شد. ساختمان حمام از سه قسمت تشكيل يافته است: قسمت اول رختكن يا سربينه است كه به وسيله يك هشتي كوچك به قسمت دوم وسوم يعني گرمخانه و خزانه متصل مي شود. يكي از قسمت هاي جالب توجه اين حمام سردر زيبا و كاشي كاري شده آن است. با اين كه در انجام كاشي كاري به اندازه كافي دقت نشده باز هم از جذابيت قابل توجهي برخوردار است. در طرفين در ورودي كه از چوب با گل ميخ آهني ساخته شده، دو نقش از يك افسر و فرمانده قاجار با شمشير وجود دارد. در بالاي در ورودي، برهشت قطعه كاشي لاجوردي اشعاري به خط نستعبيق خوانا و استادانه نوشته شده است. اين اشعار توسط مرحوم اسدا.. منتخب االسادات پدر استاد حبيب يغمايي سروده شده است. حمام پهنه از موقوفات مسجد جامع است و سازمان ميراث فرهنگي استان پس از باز پيرايي آن در سال 1373 آن را عنوان موزه مردم شناسي بازگشايي كرد. | |
| آدرس :سمنان |
| نوع بنا : زيارتي قدمت : ايلخانيان (654-736 ه ق ) در روستاي مومن آباد و در 11 كيلومتري شمال غربي سمنان، بين راه شوسه سمنان به فيروزكوه، مقبره اي به نام درويش محمد وجود دارد. از تاريخ فوت و دفن در اين آرامگاه اطلاع صحيحي در دست نيست، ولي به طوري كه گفته شده، وي يكي از عارفان قرن هشتم و از پيروان عارف جليل القدر شيخ علاءالدوله سمناني بود. برخي نيز احتمال مي دهنى كه مقبره تقي الدين علي دوستي سمناني شاگرد معروف شيخ باشد. درويش محمد به علت وارستگي و كرامتي كه داشت مورد توجه و احترام مردم سمنان و نواحي اطراف آن بود و به همين جهت، درويش مومن آباد نيز ناميده شده است. ساختمان مقبره درويش محمد در محوطه بزرگ و مربع شكلي به ضلع 60/8 متر واقع شده كه در چهار طرف آن چهار درگاه بلند با قوس جناغي ساخته شده است. ارتفاع ايوان آن در حدود 10 متر است ودر طرفين ايوان، دو ستون مدور و قطور و نيمه ويران جلب توجه مي شك كه احتمالأ بناي منار هاي آن را تشكيل مي داده اند. دهنه ايوان 60/8 متر است و در ضلع رو به قبله آن يك فرورفتگي در ديوار به عنوان محراب به چشم مي خورد. در آرامگاه درويش محمود، هيچ گونه كتيبه و سنگ نوشته اي كه مبين تاريخ اوليه باشد، وجود ندارد. اما مي توان آن را در زمره ابنيه تاريخي قرن هشتم به شمار آورد. بقعه درويش، بيشتر شبيه بناهاي رونيه توس و خانقاه امام محمد غزالي است و معماري آن بيشتر به دوران ايلخاني شبيه است. داخل آرامگاه فاقد هرگونه تزئينات و كاشي كاري است. در وسط مقبره و زير گنبدي يك چاه آب وجود دارد كه آب شرب زايرين بقعه و مراجعين را تامين مي كند. صحن آرامگاه مخروبه و به عنوان گورستان روستا از آن استغاده شده است. | |
| آدرس :سمنان - روستاي مومن آباد و در 11 كيلومتري شمال غربي سمنان |
| نوع بنا : تاريخي قدمت : چهار قرن پيش آب انبار باستاني سرخه كه در خيابان عاشورا در شهر سرخه قرار دارد بزرگ ترين، زيباترين و مهم ترين آب انبار اين شهر است كه بر اساس معماري سنتي خاص ناحيه كويري با گنبد عظيم مخروطي بر بالاي منبع آن به صورت پله هاي مدوري احداث شده است. بر بالاي گنبد آن بادگيري كوچك براي عبور جريان هوا به چشم مي خورد.از مدخل ورودي آب انبار كه اكنون بسته است، تا شيرهاي آب بيش از چهل پله وجود دارد. قدمت اين آب انبار را به بيش از چهار قرن تخمين زده اند | |
| آدرس :سمنان - خيابان عاشورا در شهر سرخه |
| در شمال سمنان با ارتفاع متوسط 3200 متر شهرستان سمنان را از استان مازندران جدا كرده است. قله هاي نسبتا بلند البرز در استان سمنان و در شمال غربي شهميرزاد نيز سر به آسمان كشيده اند. بخشي از رشته كوه هاي البرز كه در شمال شاهرود واقع شده، منبع اصلي رودها و قنات هاي اين منطقه است. در قسمت جنوبي اين سلسله اصلي، كوه هاي كم ارتفاع موازي با رشته اصلي كشيده شده است كه آنها نيز با نزديك شدن به دشت كوير كم ارتفاع تر مي شوند. قله هاي معروف آن عبارتند از شاهوار 3000 متر، خوش ييلاق 2802 متر، قله خياشك 2670 متر، قله ابر با ارتفاع 2630 متر. | |
| آدرس :شمال سمنان |
| منطقه حفاظت شده پرور كه در شمال شهرستان سمنان واقع شده و مساحتي برابر با 37 هزار هكتار دارد. حيوانات عمده آن عبارت اند از : كبك، كبك دري، تيهو، باقرقره، يوزپلنگ گرگ، شغال، كل، بز، پلنگ ، خرس، خوك، مرال و سمور. فصل شكار در منطقه حفاظت شده پرور بين ماه هاي مهر تا اواخر دي است. در حال حاضر بهره برداري از حيات وحشي تنها بهره برداري ازگوشت و پوست حيوانات نيست، بلكه با گذشت زمان اين قبيل ارزش ها هر چه بيشتر جاي خود را به ارزش هاي زيبايي شناختي ،گردشگاهي ، آموزشي ، پژوهشي و ورزشي داده است. از اين رو، وضعيت طبيعي حيات وحش استان سمنان را بايد به مثابه يكي از جاذبه ها ابزاري در جهت توسعه صنعت ايرانگردي و جهانگردي مورد توجه و بررسي قرار داد | |
| آدرس :شمال سمنان |
| اين رودخانه از ارتفاعات شمال شهميرزاد سر چشمه مي گيرد و در نزديكي بند مهدي شهر، با دريافت شعبه هاي ده صوفيان و شهميرزاد حوزه اي وسيع را مشروب مي كند. در شمال روستاي درجزين ، شعبي ديگر به آن متصل مي شود كه پس از گذشتن از غرب سمنان در دشت فرو مي رود. حواشي بالادست اين رودخانه گردشگاه هاي بهاري و تابستاني مناسبي دارند. | |
| آدرس :ارتفاعات شمال شهميرزاد |
| اين رودخانه كه يكي از سرشاخه هاي رود تجن است از چند رودخانه فرعي تشكيل شده است و به طرف شمال شرق جريان مي يابد. آبراهه هاي اصلي تشكيل دهنده سفيدرود عبارتند از: آبرود كارود، سياه رودبار، تويسن دره و آبراهه شلي.رودخانه سفيد رود پس از پيوستن به اين آبراهه ها ، با جريان پايه اي معادل 900 تا 1000 ليتر توان آبي قابل توجهي پيدا مي كند. اين ميزان خروجي آب پس از آبياري مزارع حاشيه رودخانه، به طرف تجن جاري مي شود. | |
| آدرس :سمنان به سمت شمال |
| اين چشمه در مناطق كوهستاني و سردسير شمال غربي سمنان قرار دارد و راه ارتباطي آن از طريق جاده سمنان - فيروزكوه است. اين منطقه پوشيده از ارتفاعات بلند است و آب و هوايي سرد دارد. بارندگي آن بيشتر به صورت برف است كه از اواسط پائيز تا اوايل بهار منطقه را مي پوشاند. در اين منطقه سه چشمه وجود دارد كه دو چشمه در كف دره و ديگري در دامنه آن واقع شده است. آب اين سه چشمه در مجموع در حدود 70-80 ليتر در ثانيه است. بخشي وسيع از زمين هاي كف اين دره پوشيده از چمن است. علاوه بر اين سه چشمه، چشمه هاي ديگري نيز وجود دارد كه ميزان آبدهي آن ها كم تر است. كمي پايينتر از اين چشمه ها، استخر خاكي به وسعت تقريبي 150 متر مربع وجود دارد كه آب هر سه چشمه از يك طرف داخل آن مي ريزد و از طرف ديگر آن خارج مي شود. | |
| آدرس :شمال غربي سمنان (جاده سمنان - فيروزكوه) |
| چشمه نمك دره يكي ديگر از چشمه هايي است كه در شش كيلومتري جنوب شهر سرخه و در كنار روستاي بيابانك قرار دارد. آب اين چشمه از گنبد هاي نمكي جارياست و مردم براي استفاده از آن در چاله هايي كه اطراف آن را لايه هاي ضخيم نمك پوشانده است استحمام مي كنند. ميزان غلظت نمك آن به حدي است كه هيچ عنوان نمي توان سر را به زير آب فرو برد. مردم معتقدند كه آب اين چشمه براي درمان درد كمر و در پا مفيد است. | |
| آدرس :سمنان-شش كيلومتري جنوب شهر سرخه و در كنار روستاي بيابانك |
| آب اين چشمه از يك قنات است كه در شمال غربي شهر سرخه قرار دارد. مردم در فصل تابستان با پيمودن مسير 5 كيلومتري از شهر سرخه به محل مظهر قنات شورآب مي روند و در آن استحمام مي كنند. اين آب داراي گوگرد فراوان است كه براي درمان بيماري سردرد و درد چشم استفاده مي شود و نمي توان مدت زيادي در آن ماند، زيرا گازهاي زيادي متصاعد مي شود سرگيجه آور است. | |
| آدرس :سمنان - غرب سمنان و در 6 كيلومتري شمال غربي روستاي لاسجرد |