| نوع بنا : تاريخي قدمت : قاجاريه(1195-1299 ه ق ) كاروانسراي فتحعلي شاهي رباط كريم در مسير جاده تهران – ساوه قرار گرفته و به سبك دو ايواني است. ورودي كاروانسرا از ايوان غربي است. ايوان شرقي به عنوان شاه نشين كاربرد داشت. اين كاروانسرا داراي يك حياط مركزي با اتاقهايي ايواندار است كه دور تا دور اين حياط احداث شده اند. در پشت اتاقها سالن هاي طولاني به عنوان بارانداز تعبيه شده كه دسترسي به آنها از طريق ورودي هايي كه چهار كنج حياط قرار دارد، مسير است.مصالح بكار رفته در اين بنا سنگ، آجر ، ملات گل و گچ است و تنها تزئينات كاروانسرا آجر كاري است.كاروانسراي رباط كريم داراي دو كتيبه است كه روي يكي از آنها تاريخ 1240 ه ق و باني بنا به نام آقا كمال حك شده است. | |
| آدرس :در مسير جاده تهران – ساوه |
| نوع بنا : تاريخي قدمت : صفويان(907-1135 ه ق ) اين كاروانسرا در 152 كيلومتري جنوب شرقي تهران در محدوده پارك ملي كوير مركزي ايران، بر سر راه كاروان روي اصفهان به فرح آباد ساري قرار دارد. كاروانسراي عين الرشيد داراي نقشه مربع شكل به صورت چهار ايواني شامل يك حياط مركزي با چهار ايوان و اتاقهايي در اطراف آنها است. در چهار گوشه بنا چهار برج مدور و حد فاصل برج ها در جهات شمالي ، جنوبي و غربي داراي يك نيم برج است. كاروانسرا داراي دو ورودي در جهات شرقي و غربي است. ورودي اصلي بنا در شرق قرار دارد و داراي سر دري رفيع با تزئينات آجري و كاشي است. در داخل بنا 22 حجره در چهار گوشه حياط مركزي مشاهده مي شود. مصالح كاروانسرا آجر، سنگ و گچ و نماي داخلي و خارجي آن از آجر و سكوسازي اطراف، از قلوه سنگ هاي آذرين است. تزئينات بنا شامل آجر كاري ، كاشي كاري و تلفيقي از آجر و كاشي است كه سر در ورودي را نيز تزئين نموده است. بقاياي يك آب انبار در مجاورت بنا به چشم مي خورد. | |
| آدرس :152 كيلومتري جنوب شرقي تهران |
| نوع بنا : تاريخي قدمت : صفويان ( 907 - 1135 ه ق ) كاروانسراي شاه عباسي كرج در شاهراه ارتباطي شرق به غرب ايران در دوران صفوي و به سبك چهار ايواني ساخته شده است. مساحت كل بنا 3000 متر مربع و مساحت حياط مركزي 900 متر مربع است. ورودي كاروانسرا از ايوان شمالي است. دور تا دور حياط مركزي آن 21 حجره ايوان دار براي استراحت مسافرين تعبيه شده است. همچنين 5 بار انداز براي نگه داري كالا و استقرار همراهان و نگهبانان كاروان طراحي شده است. كاروانسراي شاه عباسي در طول حيات خود كاربري هاي متنوعي داشت ؛ ابتدا به عنوان پناهگاه براي استراحت كاروانيان و حيوانات آن ها به كار مي رفت و در اوايل قاجرا هم با تغييرات و تعميراتي كه در بنا به وجود آمد به عنوان اولين مدرسه برزگران ايران مورد بهره برداري قرار گرفت. در دوران پهلوي با انتقال مدرسه برزگران به محل دانشگده كشاورزي فعلي، بنا به عنوان انبار غله اداره كشاورزي كرج مورد استفاده قرار گرفت.با تاسيس اداره ميراث فرهنگي كرج و استقرار آن در محل كاروانسرا، عمليات حفاظت و مرمت بنا آغاز شد و انبار غله به جاي ديگري انتقال يافت | |
| آدرس :اداره ميراث فرهنگي كرج |
| نوع بنا : تاريخي قدمت : صفويان (907 - 1135 ه ق) در روستاي ينگه امام به فاصله 100 متري جاده كرج-قزوين ،كاروانسراي شاه عباسي ينگه دنيا قرار دارد.طرح كلي كاروانسرا مستطيل شكل و طول خارجي آن 96 و عرض آن 60/67 متر است.از چهار ضلع كاروانسرا تنها ضلع شرقي وضعيت اصصلي خود را حفظ كرده است و مي توان گفت نماي اصلي كاروانسرا در اين سو قرار داشت.داخل كاروانسرا حياط وسيعي وجود دارد كه با صفه هايي در چهار گوش بنا ، به هشت ضلعي تبديل شده و چنان مي نمايد كه در بناي آن از طرح مساجد يا مدارس چهار ايواني پيروي شده است.از داخل كاروانسرا،نماي جنوبي ،سر در ورودي را كه طاق قسمت جلوي آن فرو ريخته ،نشان مي دهد .در هر سوي سر در سه صفه يا ايوان و فضا هايي در پشت آنها قرار دارد.نكته جالب به كار بردن آجر هاي تراش دار در نبش اغلب جرز ها است كه به صورت هلال در آمده و جزرها جلوه اي جالب تر يافته اند. | |
| آدرس :روستاي ينگه امام به فاصله 100 متري جاده كرج-قزوين |
| نوع بنا : تاريخي قدمت : دوره صفويه كاروانسراي شاه عباسي با فرم چهار پلاني ساخته شده است . حياط كاروانسرا مستطيل شكل به طول 30/32 متر و عرض 5/26 متر مي باشد . دو ضلع شمالي و جنوبي رباط داراي دو پلان هم اندازه و مشابه با قوس جناغي است كه در طرفين هر ايوان شش ايوان كوچك با قوس جناغي ساخته شده كه به اندازه نيم متر از سطح حياط بلندتر است . در پشت هر يك از ايوانهاي فوق الذكر اتاقي مستطيل شكل به طول 65/3 و عرض 80/2 واقع شده است . در كنار هر يك از ايوانهاي شرقي و غربي كه نسبت به ايوانهاي شمالي و جنوبي بزرگترند چهار اتاق به چشم مي خورد . به طوري كه حياط كاروانسرا جمعا 20 اتاق مي باشد . در ساختمان كاروانسرا از مصالحي مانند آجر و سنگ و گچ استفاده شده است و شيوه آجركاري نماي داخل و خارج در نهايت سادگي انجام شده است و و فاقد هرگونه تزيين ميباشد . اين رباط سالها در اختيار اداره دارايي بوده كه از آن به عنوان انبار قند و شكر استفاده مي شد و در سالهاي بعد از انقلاب اسلامي اين كاروانسرا بخشي از تشكيلات اداري دادسراي انقلاب اسلامي مي باشد . | |
| آدرس :خيابان استاد مطهري جنب سپاه پاسداران انقلاب اسلامي |