| نوع بنا : تاريخي قدمت : اسماعيليه اين ميل در ناحيه سمام اشكورات بر روي كوهي به نام صومعه سرا قرار دارد و احتمالا به قبل از اسلام و نيز اسماعيليه تعلق دارد. اين ميل داراي پلاني مدور و بدنه اي به قطر 140 سانتيمتر است. مصالح آن سنگ لاشه و نتراشيده و ملات ساروج است. محيط آن بيش از 14 متر و ارتفاع 70/6 متر است. قطر داخلي برج 165 سانتيمتر است. | |
| آدرس :صومعه سرا- ناحيه سمام اشكورات بر روي كوهي به نام صومعه سرا |
| نوع بنا : تاريخي قدمت : سلجوقي اين مناره دوره سلجوقي بر سر راه دهكده جاده كنار به مناره بازار در شهرستان صومعه سرا واقع و از آجر ملات گچ ساخته شده است. در داخل مناره ستوني نگه دارنده قرار دارد كه پلكان مارپيچ داخلي به دور آن مي چرخد. محيط مناره در سطح زمين 19 متر، قطر آن در پايين 7 متر و در بالا 35/2 قسمت فوقاني آن تخريب شد. در رويات محلي، ساخت بنا را به چهل گوش چمني داده اند. | |
| آدرس :صومعه سرا- سر راه دهكده جاده كنار به مناره بازار در شهرستان |
| در مسير طاهر گوراب و سيد شرف شاه در شهرستان صومعه سرا، شهر قديمي گسكر قرار دارد. امروزه از باقاياي اين شهر در دل جنگلي انبوه، آثاري همچون حمام خانه و مغازه و يك پل آجري و گور سيد خروسه(=ستي خروشه؟ ) به جاي مانده است. امراي گسكر در همين محل حكومت داشتند. راه شاه عباسي از كنار اين محل مي گذشت. اين آثار به دوره ايلخاني و صفوي تعلق دارد. | |
| آدرس :صومعه سرا- مسير طاهر گوراب و سيد شرف شاه در شهرستان صومعه سرا، شهر قديمي گسكر |
| نوع بنا : فرهنگي قدمت : حدود 10 قرن سال گيلان جايگاه مردمي است كه پا به پاي گذشت روزگار همواره آزاد و سرافراز زيسته اند. اينان با سابقه بينش و درك شحيح خود همه وقت به دانش و دانشمندان بها و ارزش شايسته اي داده اند. اشاعه فرهنگ و تاسيس كتابخانه را كه سابقه آن به حدود بيش از ده قرن پيش مي رسد، بايد بر پايه چنين برداشتي دانست. فرمانرواياني مانند عماد الدوله ، بهاءالدوله و عضد الدوله ديلمي كه فرمانورايي آنان از نيمه اول قرن چهارم هجري آغاز گرديده بود، از پيشگامان اين راه بودند. كتابخانه اي كه عضد الدوله ديلمي در شيراز بر پا كرده بود و تمام كتاب هاي آن دوره در رشته هاي مختلف علوم در آن جمع آورده بود، از امكان رقابت با كاتبخانه بزرگ سامانيان در بخارا برخوردار بود. فكر تاسيس كتابخانه ملي رشت كه كهن ترين كتابخانه مستقل عمومي در كشور ماست، در شرايطي به ميان آمد كه كتابخانه هاي موجود جوابگوي نياز مردم در بالا بردن سطح دانش عمومي آنها نبود. در چنين موقعيتي شادروان محمد علي تربت به رياست فرهنگ گيلان رسيد. او با توجه به فضاي مساعد گيلان و مردم انديشمند و روشنفكر اين سامان در صدد بر آمد تا به كمك آنها كتابخانه اي تاسيس كند. كتابخانه ملي رشت ساعت 5 بعد از ظهر روز پنج شنبه 19 مهر ماه 1313 شمسي در حالي كه موزيك شهرداري مقابل دروازه كتابخانه نواخته مي شد با حضور عده اي از دانشمندان و افراد سرشناس شهر ، روساي ادارات ئ فرهنگيان گشوده شد. | |
| آدرس :شهرستان رشت |
| لاهيجان يكي از قديمي ترين و زيابترين شهر هاي استان گيلان است كه قرن ها مقر حكومت سادات كيايي بود. اين شهر به شهر چاي اشتهار دارد. زيرا چاي كاري در ايران براي نخستين بار به همت حاج محمد ميراز كاشف السلطنه چاي كار در سال 1319 ه ق در لاهيجان آغاز شد و به سرعت در اين شهر و ديگر مناطق سواحل جنوبي درياي مازندران توسعه يافت. مزار كاشف السلطنه مزار وي كه از مرمر سياه بود بدون سقف و حفاظ و در ميان بوته هاي چاي قرار داشت. اما اندكي بعد مقرر گرديد كه %2 در آمد چاي به ساخت مقبره اي در خور شان او اختصاص يابد. ومزه چاي داراي سه قسمت است: قسمت آرامگاه كه با برجي مرتفع و چهار گوش در غرب و سالن اصلي كه با دو اتاق به ابعاد حدود 14 متر مربع در شرق جاي دارند. ورودي اصلي بنا در سمت شرق، ابتدا به دو فضاي جانبي تالار اصلي گشوده مي شود. با پرده اي از نمايش تعزيه آراسته شده است. تالار اصلي توسط يك طبقه چوبي به دو بخش فوقاني و تحتاني تقسيم مي شودو در ابتداي تالار دو پلكان با حالتي نيمه دوار به طبقه دوم منتهي مي گردد. در جلب ديگر تالار در طبقه همكف، پلكاني سنگي به مقبره كاشف السلطنه راه مي يابد. | |
| آدرس :شهرستان رشت |
| دره بسيار زيباي پل رود پس از گذشت از روستاي ديماين به نواحي ييلاقي اين ناحيه مي رسد. دره پل رود در محل طولا به دو شاخه تقسيم مي شود و هر يك به ييلاق واقع در مسير خود مي ريزد. | |
| آدرس :دره بسيار زيباي پل رود |
| نوع بنا : تاريخي قدمت : حدود 70 سال سال ساختمان موزه رشت بنايي است با قدمتي 70 ساله كه در زير زميني به وسعت 700 متر مربع و با زير بناي 560 متر مربع در خيابان طالقاني (بيستون ) اين شهر واقع شده است. اين بنا در گذشته به ميراز حسين خان كسمايي يكي از ياران ميرزا كوچك خان جنگلي تعلق داشت و در سال 1349 هجري شمسي وزارت فرهنگ و هنر آن را خريداري نمود. پس از تعميرات لازم براي نخستين بار توسط كارشناسان مركز مردم شناسي ايران به موزه تبديل شد و بعد از پيروز انقلاب اسلامي تا سال 1376 با نام موزه شهر زير نظر اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامي اداره مي شد. با تشكيل سازمان مراث فرهنگي كشور اين ساختمان در اختيار مديريت برنامه ريزي موزه ها و نمايشگاهها قرار گرفت و پس از مرمت اساسي در تاريخ دهم مهر ماه 1367 بازگشايي شد. اين موزه از دو بخش مردم شناسي و باستان شناسي تشكيل شده است. | |
| آدرس :شهر رشت - خيابان طالقاني (بيستون ) |
| نوع بنا : تاريخي قدمت : صفوي اين مسجد كه به نام هاي ديگري چون مسجد سفيد يا مسجد شهيديه نيز ناميده شده، محلي است كه شاه اسماعيل به هنگام فرار به گيلان در زمان كودكي مدتي در جوار آن اقامت داشت. شاه عباس صفوي پس از كشتن صفي ميرزا از كرده خود پشيمان شد و دستور داد تا در محل مرگ فرزندش يعني همين محل مسجدي بنا كنند. به همين دليل اين مسجد را شهيديه نيز ناميده اند. مسجد صفي داراي پلاني مربع شكل است و در حوالي بازار شهر رشت قرار دارد. شبستان مسجد داراي سه فيلپاي مركزي از شرق به غرب است. سر ستون ها به گچ بري هايي پر كار به نقش گل و ازاره ستون ها با كاشي هاي چهارگوش منقوش آراسته شده اند. از ديگر جنبه هاي زيباي بنا، گچ بري ها و كاشي كاري قسمت محراب است كه با آياتي از قرآني كريم تزئين شده است. در وسط محراب تاريخ 1244 ه ق و بر روي يك كاشي، تاريخ تجديد بناي مسجد در 1344 ه ق نقش برجسته است. مسجد داراي گل دسته اي هشت گوش منفرد و بامي پوشيده از سفال است. | |
| آدرس :بازار شهر رشت |
| نوع بنا : تاريخي قدمت : قاجار اين مسجد در جوشير لشت نشا واقع شده و بانيان آن محمد خان و مير اسماعيل در دوره قاجار بوده اند. بر اساس كتيبه موجود بنا در سال 1318 ه ق مرمت شده است. مسجد جامع جورشير داراي پلان مستطيل شكل و چهار ستون چوبي در داخل شبستان در دو طبقه است. طبقه اول مخصوص مردان و طبقه بالا مربوط به زنان است. كاشي كاري ازاره هفت رنگ با نوشته هاي آيات قرآني به خط ثلث است. سنگ مرمر كنار محراب داراي 6 بيت شعر به تاريخ 1206 ه ق است. اروسي هاي قديمي با شيشه هاي رنگارنگ و دستك حاشيه طبقه بالا جالب توجه است. | |
| آدرس :مسجد جامع مورشر لشت نشا در شهرستان رشت |
| نوع بنا : تاريخي قدمت : پهلوي اين مدرسه، از بناهاي اوايل دوره پهلوي است كه در سر راه رشت - انزلي قرار دارد و اوّلين‌مدرسه به شيوه امروزي و با معماري نوين در گيلان است كه در فهرست آثار ملي كشور به ثبت رسيده است. مدرسه قديمي معروف به شهيد بهشتي مربوط به دوره قاجار نيز در رشت قراردارد. | |
| آدرس :در سر راه رشت - انزلي |