| نوع بنا : تاريخي قدمت : ساسانيان در سمت راست جاده ري به ورامين در جنوب شرقي حرم حضرت عبدالعظيم(ع) در نزديكي روستاي قلعهنو بر فراز تپهاي بلند، بنايي كهنه از دوره ساسانيان خودنمايي ميكند. اين بناي قديمي بقاياي آتشكده بزرگ ري است. يكي از مهمترين آتشكدههاي پيش از اسلام كه به روايت تاريخ طبري از آن قديميتر وجود ندارد. براساس كتاب تاريخ طبري، اين آتشكده محل نگهداري آتش مقدس بوده چنانكه در جايي ديگر نيز گفته شده؛ يزدگرد پس از شكست جلولا از حلوان به ري آمد و آتش مقدس را از آنجا برگرفت و به مرو برد.اين آتش مقدس همان است كه زرتشتيان معتقدند از آسمان فرستاده شده و تاكنون خاموش نشده و آتش ديگر آتشكدهها در ايران زمين نيز از آن گرفته شده است. از آنجا كه ري در دوران پيش از اسلام محل استقرار موبد موبدان بود، آيينهاي مهم مذهبي زرتشتيان در اين آتشكده برگزار ميشد كه بر ارزش آتشكده ري ميافزايد. بخشي از بناي آتشكده ري در زمان حمله اسكندر به ايران خراب شد و تنها قسمتي از بناي چهارطاقي و زيباي اين آتشكده به صورت دو ميل باقي ماند. از اين رو بقاياي به جاي مانده از آتشكده ري را كه بر تپهاي واقع شده تپه ميل ميخوانند. بناي آتشكده از سنگ لاشه، خشت و آجر با ملات ساروج ساخته شده است. آنچه از پوشش بنا در زمان حاضر بر جاي مانده؛ يك جفت قوس هلالي با نقطه بيضي است. در راستاي محور اصلي تالار، راهروي كم عرض تونل مانندي سراسر طول تالار را از زير طي ميكند كه از منتهياليه غربي، راهروي هم عرض ديگري بر آن عمود ميگردد و ورودي اصلي راهروي زيرين در جبهه شرقي، زير ايوان اصلي است. بناي چهارطاقي آتشكده داراي چهار دالان سرپوشيده بوده كه آتش مقدس را براي حفاظت از آب، خاك و باد از اين دالانها عبور ميدادند. در اكتشافات انجام شده تنها يكي از اين دالانها پديدار شده است. در كتاب مروجالذهب مسعودي، احداث آتشكده ري را به فريدون نسبت ميدهد و راويان روايت كردهاند كه اعراب در فتح ري چون با مردم آنجا صلح كردند آتشكده را باقي گذاردند. به جاي ماندن قسمتي از طاقهاي اين آتشكده در عصر حاضر گواهي است بر اينكه آتشكده ري در زمان صدر اسلام خراب نشده است. بلندي تپهميل از سطح دشت اطراف۱۸متر و حدود ۲۵ متر پهنا و ۲۰ متر درازا دارد، پيرامون اين تپه بلند تپههاي كمارتفاع كوچكتر پراكنده شده كه مشرف بر آنها قرار گرفتهاست، اين مجموعه منطقهاي به وسعت حدود۸۰۰ در ۹۰۰ متر را شامل ميشود. براي نخستين بار در سال ۱۹۰۹ميلادي يك هيات فرانسوي فعاليت خود را به منظور كاوش در محوطه باستاني تپه ميل آغاز كرد. پس از آن؛ هياتي ايراني از سال ۱۳۳۱ تا ۱۳۳۴ كار حفاري و مرمت قسمتهايي از اين بنا را به عهده گرفت و آخرين دوره مطالعات باستان شناسي در اين محل در سال ۱۳۷۸انجام شد. آثار بدست آمده در تپه ميل گچبريهايي با نقوش اسليمي و گياهي مربوط به اواخر دوران ساساني و اوايل دوره اسلامي است كه در فهرست آثار ملي ايران نيز ثبت شده است . | |
| آدرس :سمت راست جاده ري به ورامين در جنوب شرقي حرم حضرت عبدالعظيم(ع) در نزديكي روستاي قلعه نو |